PARLAN.DOC (12)
3. De man als muze
Het ‘verhaal’ in versneden hangt op een ondergrondse manier aan elkaar, dit zoals al aangegeven, om lezers niet op één denkpad te dwingen. Bovengronds is water of de afwezigheid daarvan een mogelijke denklijn van het verhaal. Maar lezers vinden hun eigen paden. Het heeft me verbaasd dat er toch lezers zijn die om zo’n te volgen denkpad vragen. Zo vroeg een buur me, teleurgesteld door de discrepantie tussen mijn dagelijks buur-zijn en de afwezigheid in de bundel van mijn op het eerste zicht toch niet lastig te begrijpen persoon, of ik niet eens een en ander wilde uitleggen. Uitleggen. Maar hoe zou ik moeten beginnen en hoe zou ik kunnen stoppen, en waar zou ondertussen de lezer zijn? En de gedichten? Ik ga dus niets uitleggen. De vrijblijvende wegwijzers in de bundel naar de denkwegen die ik zelf gevolgd heb, zijn niet meer dan een mogelijkheid. Hierbij zo’n wegwijzer naar de laag ‘verhaal’. Het is geen uitleg, maar een uitnodiging tot lezen, ook van andere poëzie dan die van mezelf, omdat verschillende manieren van lezen bij poëzie de moeite loont.
Het verhaal begint op de kaft met de foto van een beeld dat in het Capitolijns museum in Rome te zien is, De stervende Galliër. Ik heb het nog niet in ‘levende lijve’ gezien. Ik vond het in een oud prentenboek zonder uitgiftedatum (Roma, Cento tavole), en zag de muzische aantrekkingskracht ervan. Ik heb het tijdens het schrijven van versneden bij me in de buurt gehad, en zowel de proloog als de epiloog van de bundel zo genoemd. Zijn sterven stopt immers niet, het zit gevangen in het beeld.
Voor een vrouwelijke dichter (of een vrouw actief in andere kunsten) kan een man muzisch zijn. Hoe het komt dat dit gegeven in onze cultuur zo weinig aan bod komt, is me een raadsel. Hoe het komt dat het nieuws is als Germaine Greer een boek over de jongen publiceert, kan ik maar net begrijpen in het licht van haar voorafgaand strijdend feministisch standpunt, en de interpretatie van de media daarvan. Nochtans is haar begrip van de mannelijke schoonheid een denkpunt in haar feministisch bewustzijn waar ik erg veel bewondering voor heb. De cultus van het vrouwenlichaam is in onze cultuur bijzonder zichtbaar: onze cultuur vereert het vrouwenlichaam. Wat Greer doet, een respectvolle maar expliciete muzische libidinarisering van het mannelijke (zij het in het geval van haar boek in het bijzonder: de jongen), is een logische stap in het feministische bewustzijn. Het is van een ander gehalte dan de sluikse of expliciet erotische verwijzingen naar het mannelijke door vrouwelijke auteurs, het gaat om een erkenning van het muzische van de man en de jongen. Dit gegeven hoop ik in het kwetsbare verhaal dat begon met de kaft van versneden te hebben ingebracht.
Daarmee begint een niet-eenduidig verhaal. Voor een vrouw is het muzische van de man immers een dubbelzinnig gegeven. Er is enerzijds het beschermende en het grootmoedige. Maar zijn lichaam maakt meer dan dat van de vrouw deel uit van het menselijk archief van geweldpleging. Zijn lichaam staat zo ondermeer symbool voor een niet aflatende bron van verkwetsbaring van anderen. Dit alles is verschrijfbaar en muzisch, zij het problematisch en dubbel.
De man op de kaft van versneden is een stervende krijger. Het geweld dat van hem uitging maakt plaats voor het kwetsbare. Zijn linkerarm is gebogen, en ondersteunt zijn al stervende lichaam. Zijn rechterhand ligt op zijn dij en kan daar alle momenten vanaf glijden. Het beeld stolt zijn sterven. Op de minimale kwetsuur van de snede in zijn zijde na is zijn lichaam ongeschonden. Bemerk de ‘onschuld’ van zijn rechterbovenarm, een niet tot vechten of verdedigen aanwezige kracht, als die van een slapende man. Dit beeld is ongetwijfeld een verheerlijking van de mannelijke schoonheid, het muzische gehalte ervan is onmiskenbaar. In versneden zijn veel mannenportretten te vinden. De bundel eindigt met een blik op Herakles. Het was Herakles die Prometheus uit zijn benarde positie op de rots bevrijdde.
Morgen een kijkje in de laag ‘chronologie’.
Herlinda Vekemans
@
Met de rubriek 'PARLAN.DOC' wil Parlando! één Vlaamse dichter een maand lang speciale aandacht schenken. Elke week wordt minstens één bijdrage van hem verwacht.
Het PARLAN.DOC-archief is hiernaast na te gaan. De vorige gast Alain Delmotte gaf de fakkel door aan Herlinda Vekemans. Dit is haar eerste week.
Het ‘verhaal’ in versneden hangt op een ondergrondse manier aan elkaar, dit zoals al aangegeven, om lezers niet op één denkpad te dwingen. Bovengronds is water of de afwezigheid daarvan een mogelijke denklijn van het verhaal. Maar lezers vinden hun eigen paden. Het heeft me verbaasd dat er toch lezers zijn die om zo’n te volgen denkpad vragen. Zo vroeg een buur me, teleurgesteld door de discrepantie tussen mijn dagelijks buur-zijn en de afwezigheid in de bundel van mijn op het eerste zicht toch niet lastig te begrijpen persoon, of ik niet eens een en ander wilde uitleggen. Uitleggen. Maar hoe zou ik moeten beginnen en hoe zou ik kunnen stoppen, en waar zou ondertussen de lezer zijn? En de gedichten? Ik ga dus niets uitleggen. De vrijblijvende wegwijzers in de bundel naar de denkwegen die ik zelf gevolgd heb, zijn niet meer dan een mogelijkheid. Hierbij zo’n wegwijzer naar de laag ‘verhaal’. Het is geen uitleg, maar een uitnodiging tot lezen, ook van andere poëzie dan die van mezelf, omdat verschillende manieren van lezen bij poëzie de moeite loont.
Het verhaal begint op de kaft met de foto van een beeld dat in het Capitolijns museum in Rome te zien is, De stervende Galliër. Ik heb het nog niet in ‘levende lijve’ gezien. Ik vond het in een oud prentenboek zonder uitgiftedatum (Roma, Cento tavole), en zag de muzische aantrekkingskracht ervan. Ik heb het tijdens het schrijven van versneden bij me in de buurt gehad, en zowel de proloog als de epiloog van de bundel zo genoemd. Zijn sterven stopt immers niet, het zit gevangen in het beeld.
Voor een vrouwelijke dichter (of een vrouw actief in andere kunsten) kan een man muzisch zijn. Hoe het komt dat dit gegeven in onze cultuur zo weinig aan bod komt, is me een raadsel. Hoe het komt dat het nieuws is als Germaine Greer een boek over de jongen publiceert, kan ik maar net begrijpen in het licht van haar voorafgaand strijdend feministisch standpunt, en de interpretatie van de media daarvan. Nochtans is haar begrip van de mannelijke schoonheid een denkpunt in haar feministisch bewustzijn waar ik erg veel bewondering voor heb. De cultus van het vrouwenlichaam is in onze cultuur bijzonder zichtbaar: onze cultuur vereert het vrouwenlichaam. Wat Greer doet, een respectvolle maar expliciete muzische libidinarisering van het mannelijke (zij het in het geval van haar boek in het bijzonder: de jongen), is een logische stap in het feministische bewustzijn. Het is van een ander gehalte dan de sluikse of expliciet erotische verwijzingen naar het mannelijke door vrouwelijke auteurs, het gaat om een erkenning van het muzische van de man en de jongen. Dit gegeven hoop ik in het kwetsbare verhaal dat begon met de kaft van versneden te hebben ingebracht.
Daarmee begint een niet-eenduidig verhaal. Voor een vrouw is het muzische van de man immers een dubbelzinnig gegeven. Er is enerzijds het beschermende en het grootmoedige. Maar zijn lichaam maakt meer dan dat van de vrouw deel uit van het menselijk archief van geweldpleging. Zijn lichaam staat zo ondermeer symbool voor een niet aflatende bron van verkwetsbaring van anderen. Dit alles is verschrijfbaar en muzisch, zij het problematisch en dubbel.
De man op de kaft van versneden is een stervende krijger. Het geweld dat van hem uitging maakt plaats voor het kwetsbare. Zijn linkerarm is gebogen, en ondersteunt zijn al stervende lichaam. Zijn rechterhand ligt op zijn dij en kan daar alle momenten vanaf glijden. Het beeld stolt zijn sterven. Op de minimale kwetsuur van de snede in zijn zijde na is zijn lichaam ongeschonden. Bemerk de ‘onschuld’ van zijn rechterbovenarm, een niet tot vechten of verdedigen aanwezige kracht, als die van een slapende man. Dit beeld is ongetwijfeld een verheerlijking van de mannelijke schoonheid, het muzische gehalte ervan is onmiskenbaar. In versneden zijn veel mannenportretten te vinden. De bundel eindigt met een blik op Herakles. Het was Herakles die Prometheus uit zijn benarde positie op de rots bevrijdde.
Morgen een kijkje in de laag ‘chronologie’.
Herlinda Vekemans
@
Met de rubriek 'PARLAN.DOC' wil Parlando! één Vlaamse dichter een maand lang speciale aandacht schenken. Elke week wordt minstens één bijdrage van hem verwacht.
Het PARLAN.DOC-archief is hiernaast na te gaan. De vorige gast Alain Delmotte gaf de fakkel door aan Herlinda Vekemans. Dit is haar eerste week.
<< Home